Thực đơn cho người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì mức đường huyết ổn định và quản lý tình trạng sức khỏe một cách hiệu quả. Bài viết sẽ đưa ra các nguyên tắc cơ bản và cung cấp một mẫu thực đơn để hỗ trợ bạn trong việc thiết lập một chế độ ăn phù hợp với nhu cầu cá nhân của bạn.
1. Nguyên tắc chính của thực đơn cho người bị tiểu đường tuýp 2
Thực đơn cho người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 tuân thủ các nguyên tắc cơ bản, bao gồm việc duy trì mức đường huyết ổn định và chọn lựa các nhóm thực phẩm dinh dưỡng.
Chế độ ăn nên bao gồm 50% rau củ không chứa tinh bột và 50% còn lại là các thực phẩm có lợi cho sức khỏe như ngũ cốc nguyên hạt, thịt nạc, các loại hạt, đậu, trái cây tươi và chất béo lành mạnh.
1.1 Kiểm soát lượng carbohydrate
Nguyên tắc đầu tiên trong thực đơn cho người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 là cần kiểm soát lượng carbohydrate. Điều này giúp duy trì sự ổn định của mức đường huyết. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, lượng carbohydrate cần thiết nên chiếm từ 45 – 50% tổng số năng lượng hàng ngày.
Ví dụ, nếu chế độ ăn uống mỗi ngày cung cấp 1600 calo, thì lượng carbohydrate tương ứng sẽ là 135-180 g.
Người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 nên nắm vững kiến thức về các loại carbohydrate có lợi và ưu tiên nguồn carbohydrate phức tạp, giàu chất xơ như ngũ cốc nguyên hạt, lúa mạch, quả hạch và rau củ.
1.2 Đảm bảo cung cấp đủ protein
Nguyên tắc thứ hai là đảm bảo cung cấp đủ lượng protein chất lượng cao. Thực phẩm giàu protein giúp cung cấp năng lượng và có thể làm chậm quá trình hấp thụ glucose vào máu.
Trung bình, lượng protein cần đạt khoảng 0,8 gram mỗi ngày cho mỗi kilogram trọng lượng cơ thể. Trong chế độ dinh dưỡng của người mắc bệnh tiểu đường, tỷ lệ năng lượng do protein cung cấp nên chiếm 15-20% năng lượng tổng cần thiết.
Ví dụ, một người có cân nặng 70 kilogram nên tiêu thụ khoảng 56 gram protein mỗi ngày.
Tuy nhiên, theo Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA), không có một lượng protein cụ thể được quy định cho người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn cho từng trường hợp cụ thể, tùy thuộc vào độ tuổi, cân nặng, mức độ hoạt động thể lực và mức độ đường huyết.
Liên hệ ngay với DIAB để được tư vấn chi tiết nhất. Hotline: 0768070727
1.3 Cân bằng vitamin và khoáng chất
Vitamin đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe, đặc biệt đối với những người mắc bệnh tiểu đường. Khi thiếu hụt khoáng chất và vitamin cần thiết, người bị tiểu đường sẽ có nguy cơ gặp nhiều biến chứng nghiêm trọng như bệnh lý về thần kinh, tim mạch, mắt, thận và hệ miễn dịch suy giảm.
Các vitamin cần thiết trong thực đơn cho người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 bao gồm: vitamin A có trong cá, trứng, rau xanh, trái cây màu cam; vitamin D, B và vitamin C có trong các loại trái cây và rau quả tươi; cũng như vitamin B3 có trong ngũ cốc nguyên hạt, đậu, thịt và cá
1.4 Chia nhỏ thành nhiều bữa ăn trong ngày
Cuối cùng, nguyên tắc cơ bản trong thực đơn cho người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 là chia thành các bữa ăn nhỏ và ăn đều trong ngày. Thay vì tiến hành 3 bữa ăn lớn, việc ăn ít và thường xuyên sẽ giúp kiểm soát mức đường huyết và tránh tăng đột ngột sau khi ăn.
Ngoài ra, việc phân chia nhỏ thực đơn còn tối ưu hóa quá trình tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng. Quá trình tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng diễn ra hiệu quả hơn khi thực đơn được chia nhỏ và tiêu thụ đều đặn trong suốt ngày, từ đó tối ưu hóa việc hấp thụ các chất dinh dưỡng và ngăn ngừa tình trạng tiêu chảy hoặc táo bón.
Chỉ cần tải ứng dụng DIAB về điện thoại, bạn sẽ có cơ hội trải nghiệm tính năng thực đơn mẫu dựa trên lượng calo cần thiết mỗi ngày và xây dựng thực đơn cá nhân phù hợp với nhu cầu của bản thân. Điều không kém phần quan trọng, bạn cũng có thể trò chuyện và nhận sự tư vấn từ các bác sĩ.
Tìm hiểu thêm: 5 kế hoạch chăm sóc bệnh nhân đái tháo đường hiệu quả
2. Có nên ăn thực phẩm chay khi bị tiểu đường tuýp 2 không?
Quyết định ăn chế độ thực phẩm chay khi mắc tiểu đường tuýp 2 là một quyết định cá nhân và cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Chế độ ăn chay đã được nghiên cứu và chứng minh có lợi cho người mắc tiểu đường tuýp 2.
Bằng việc tập trung vào tăng cường tiêu thụ rau củ, quả, hạt và ngũ cốc nguyên hạt, chế độ ăn chay cung cấp nhiều chất xơ và dinh dưỡng cho cơ thể. Loại thực phẩm chay thường chứa ít chất béo bão hòa và cholesterol, điều này rất có lợi cho sức khỏe tim mạch.
Tuy nhiên, đối với người mắc tiểu đường tuýp 2, việc ăn chế độ chay cần phải được kết hợp với việc kiểm soát cẩn thận lượng carbohydrate và theo dõi chỉ số đường huyết. Việc quan trọng là chế độ ăn chay vẫn phải đảm bảo cung cấp đủ protein và chất béo cần thiết, đồng thời hạn chế lượng carbohydrate đơn đường và tinh bột.
Carbohydrate góp phần đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp năng lượng cho cơ thể. Tuy nhiên, việc sử dụng quá nhiều carbohydrate có thể dẫn đến tăng cân và gây ra các vấn đề liên quan đến sức khỏe như tiểu đường và bệnh tim mạch.
Đặc biệt, việc ăn chay không khoa học có thể dẫn đến việc tiêu thụ một lượng lớn carbohydrate không tốt cho sức khỏe. Các sản phẩm chế biến sẵn từ thực phẩm chay như sườn chay, chả chay, và các sản phẩm chay giả thịt… thường chứa nhiều đường, muối và tinh bột, điều này có thể gây hại cho sức khỏe của người tiểu đường.
Theo thông tin từ Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ, các loại thực phẩm chay giả thịt thường có nhiều muối và có thể chứa nấm mốc, gây ra các vấn đề về huyết áp, tim mạch và cân nặng, đồng thời cũng có thể gây hại cho sức khỏe.
Do đó, việc tham khảo ý kiến của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ là vô cùng quan trọng để nhận được lời khuyên cụ thể và tùy chỉnh thực đơn phù hợp cho người mắc tiểu đường tuýp 2.
3. Có nên uống nước ép trái cây khi bị tiểu đường tuýp 2 không?
Mặc dù nước ép trái cây tự nhiên cung cấp nhiều vitamin và chất dinh dưỡng, nhưng cũng chứa một lượng đường khá lớn tự nhiên từ trái cây. Chính vì thế, những người mắc tiểu đường nên hạn chế sử dụng nước ép trái cây.
Theo nguyên tắc chung, tiêu thụ trái cây tự nhiên sẽ tốt cho sức khỏe hơn việc uống nước ép trái cây hoặc sinh tố. Nghiên cứu gần đây đã chứng minh rằng việc thường xuyên uống nước ép trái cây có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường loại 2.
Có gì trong nước ép trái cây?
Ngoài vitamin C và canxi, nước ép trái cây còn chứa các thành phần khác như:
– Calo: 250ml nước cam không đường thường chứa khoảng 100 calo, so với 60 calo trong một quả cam tươi.
– Fructose (một dạng đường): nửa lít nước ép trái cây chứa nhiều đường hơn mức lý tưởng được Tổ chức Y tế Thế giới khuyến nghị (30g đường đối với nam, 24g đối với nữ).
– Thiếu chất xơ: nước trái cây thường chứa ít chất xơ hơn trái cây nguyên quả, và nước trái cây chế biến kỹ có thể không chứa bất kỳ chất xơ nào.
Mặc dù nước ép trái cây là một nguồn cung cấp vitamin C, nhưng tốt hơn là bạn nên bổ sung vitamin C từ việc tiêu thụ trái cây nguyên quả hoặc ăn các loại rau lá xanh.
4. Nên ăn bao nhiêu bữa mỗi ngày khi bị tiểu đường tuýp 2?
Một nguyên tắc cơ bản cho người bị tiểu đường tuýp 2 là thường xuyên ăn nhẹ, thay vì tập trung vào số lượng bữa ăn chính. Mặc dù thường khuyến nghị 5-6 bữa ăn mỗi ngày, không có một quy tắc cứng nhắc nào phù hợp với tất cả mọi người. Việc điều chỉnh số lượng bữa ăn phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe và lời khuyên từ bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.
Có một số người áp dụng việc ăn 3 bữa chính (sáng, trưa và tối) kết hợp với 1-3 bữa ăn nhẹ giữa các bữa chính là phù hợp. Điều này giúp duy trì sự ổn định về mức đường huyết và tránh tình trạng cảm giác đói quá mức hoặc cảm giác no quá nhanh. Bữa ăn nhẹ có thể là một khẩu phần trái cây có chỉ số Glycemic thấp, một chút hạt, hoặc một ít sữa chua không đường.
Để xác định số lượng bữa ăn và chế độ ăn phù hợp với bạn, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.
Tìm hiểu thêm: Chẩn đoán đái tháo đường type 2 thế nào?
5. Tiểu đường tuýp 2 không nên ăn gì?
Những thực phẩm nào nên hạn chế hoặc tránh trong chế độ ăn cho người bị tiểu đường tuýp 2 để duy trì mức đường huyết ổn định và quản lý căn bệnh?
– Các nguồn đường và thức uống nên hạn chế bao gồm: đường trắng, đường nâu, mật ong, các loại syrups ngọt, đồ uống có gas ngọt, nước ngọt và các đồ uống có hàm lượng đường cao. Hãy chú ý đến các thức uống chứa đường tự nhiên cao như nước trái cây ngọt tự nhiên.
– Các thực phẩm tinh bột bao gồm: bánh mì trắng, bánh ngọt, bánh quy, bánh mỳ xốp, bánh mì sữa, bánh mì mì, mỳ ống, gạo trắng, khoai tây trắng, bột mì, ngũ cốc đã chế biến, cũng như các loại bánh mì, bánh quy, và bánh ngọt chứa đường.
– Thực phẩm giàu chất béo bão hòa bao gồm thịt đỏ mỡ, thịt gia cầm có da, da gà, chả lụa, xúc xích, thịt xông khói, mỡ động vật, kem và các sản phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa.
– Thức ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn bao gồm bữa ăn nhanh, thực phẩm chiên và rán, bánh mì sandwich, khoai tây chiên, snack bỏ túi, và các sản phẩm chế biến có chứa chất bảo quản và chất tạo màu.
– Hạn chế hoặc tránh hoàn toàn đồ uống có cồn như rượu, bia và các loại đồ uống có cồn cao.
Hạn chế những thực phẩm trên không đồng nghĩa với việc bạn không thể thưởng thức chúng. Điều quan trọng là phải kiểm soát lượng và tần suất tiêu thụ để duy trì sự cân bằng và quản lý đường huyết.
Sự kết hợp giữa chế độ ăn cân bằng, lối sống lành mạnh và việc tập thể dục đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý tiểu đường tuýp 2. Hãy tham gia ngay vào chương trình “Hướng dẫn thay đổi lối sống – Phòng ngừa đái tháo đường tuýp 2” cùng DIAB.
Với thông điệp “Chậm lại để Tốt hơn”, chương trình huấn luyện trong vòng 12 tuần nhằm mục đích phòng ngừa hoặc trì hoãn bệnh tiểu đường tuýp 2 và những vấn đề sức khoẻ khác. Mục tiêu của chương trình là giúp người tham gia:
– Cung cấp kiến thức tiểu đường cần thiết
– Giảm 5% cân nặng hiện tại
– Hình thành thói quen vận động ít nhất 150 phút/tuần
– Phòng ngừa tiểu đường tuýp 2
– Cải thiện sức khỏe tinh thần
6. Kết luận
Mong rằng bài viết đã cung cấp thông tin hữu ích về thực đơn phù hợp cho người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Việc duy trì một chế độ ăn uống cân bằng, bao gồm bổ sung thực phẩm từ nguồn thực vật như rau củ và trái cây, kết hợp với protein từ nguồn nạc, ngũ cốc nguyên hạt và chất béo lành mạnh từ thực vật là rất quan trọng.
Để nhận thêm thông tin về chế độ ăn uống để quản lý tiểu đường loại 2, vui lòng liên hệ ngay với DIAB qua số hotline: 0768070727